Pochampalli en Koyyallagudem, 2004
Het is weversdorpendag vandaag. 's Morgens per bus naar Koyyalagudem.
We stappen uit voor het gebouw van de weverscoöperatie. In het kantoor
een stuk of 10 mannen, hevig discussierend over ............. de prijs
van een geweven stuk / wat ze ons zullen laten zien vandaag / wat ze
ons aan de lunch zullen voorzetten?? Het lijkt erop, of er 2 kampen
zijn, maar alle 10 verkondigen ze zeer luid en tegelijk hun mening.
Jammer dat we de taal niet spreken
Nadat de rust is weergekeerd, maken we een wandeling door het mooie
dorp met zijn vriendelijke bewoners. Bijna ieder huis heeft een stenen
paal met een ijzeren haak voor de deur staan, om een schering aan vast
te maken. Het andere eind gaat aan een schraag met gekruiste palen.
Een van de wevers is bezig - op een geschoren inslag - aan te geven
waar er afgebonden moet worden. Hij heeft een boek vol losse
werktekeningen . Ik krijg er een van hem, met kleuren, kruizen, strepen
en cijfers. Ik moet er samen met echte weefsters maar eens naar kijken
of we het begrijpen.
De verver is, samen met zijn zeer jonge zoon, bezig geel te verven.
Strengen garen via de verfpot over de armen laten draaien. Er staat
geen tekst op hun zakjes pigment, maar gezien de gele kleur zou het
chromaatgeel kunnen zijn. De arbeidsinspectie maakt hier geen strenge
voorschriften voor het werken met zware metalen. En wij in Nederland
maar tutten, die enkele keer dat we zelf verven, met tangen en
handschoenen.
Terug bij het coöperatiekantoor gaan er 3 kamers open , boordevol
katoenen ikat. Een paradijs voor de kopers! Daarna serveren ze ons een
bijzonder smakelijke lunch op borden en schaaltjes van bladeren.
We vertrekken naar Pochampalli. Daar is een 5 dagen durend heilig
feest, dus veel mensen, veel verkooptentjes, een beetje rommelig, maar
ja het is ook feest vandaag.
Als we naar de eerste wever lopen klinkt het alsof er een machinale
aandrijving op staat, zo ritmisch, zo snel. Ik ben vol bewondering.
Zoveel vakmanschap. Daarna ga ik op eigen kracht verder, want ik vind
in een winkeltje plat zilver en goud band met bijpassende naalden.
Ik wandel de hoofdstraat op en neer, koop bananen en wacht op de
trappen van het kantoor van de plaatselijke coöperatie op mijn
reisgenoten.
Op de terugweg in de bus praat ik met Kiran Keswani. Een vriendin van
RobertJan en architecte van professie. Ze heeft een rapport geschreven
over Pochampalli in opdracht van het departement voor Toerisme. Ik heb
het niet zorgvuldig gelezen, want het is een drukke vakantie, maar we
kunnen er wel over praten zonder dat ze me alles hoeft uit te leggen.
1. De overheid wil , even buiten Pochampalli , een modeldorp bouwen,
een soort Arnhems openluchtmuseum of buitenmuseum Enkhuizen met
zogenaamd oude huizen, oude getouwen en modernere huizen met getouwen
en hedendaagse wevers, winkels voor verkoop van de huidige productie en
een museum. Kortom een clean nieuw/oud dorp, dat geen enkele verbinding
meer heeft met het bestaand Pochampalli.
2. De handelaren willen in het dorp blijven met hun huidige winkels en
een 'mooi' nieuw gebouw neerzetten om het museum en de
demonstratieweefgetouwen in onder te brengen.
3. Kiran wil het liefst een oud gebouw restaureren en gebruiken als
museum, een wandelroute door het dorp maken langs de wevers en de
handelaren laten zitten waar ze nu zijn. Een mooi plan, maar ze zal het
moeilijk krijgen in deze Indiase mannenmaatschappij, waar het woord
restauratie in HEEL HEEL kleine letters in het woordenboek staat.
Ik ga op zoek naar een Engelse uitgave van een boek museaal behoud en
beheer, zodat ze haar standpunt, wat het museum betreft, kan
onderbouwen met meningen van derden. Misschien helpt het haar.
Dan terug naar Hyderabad. Weer een bijzondere dag!
Kun
Hyderabad, Dastkar Andhra en Creative Bee, 2004
Gisteren hadden we een fantastische dag in Hyderabad. Het geplande
bestond uit twee bezoeken:
1. Dastkar Andhra: lezing en dia's over hoe zij het weven trachten te
ondersteunen in Andhra Pradesh.
2. Bina Rao (zakennaam Creative Bee): ontwerpster, voornamelijk met
natuurlijke verfstoffen. Zij bleek een vriend van ons die hiermee in
Istanbul werkt goed te kennen.
In beide zaken werd veel gekocht. Het was zo mooi dat ik er helemaal
high van werd en bleef. Eerst vond ik de dingen bij Dastkar Andhra het
mooiste; daar is ook veel met natuurlijke verfstof bij. Binnenkomend
bij Creative Bee vond ik het eerst iets gekunstelder - ze
experimenteert met allerlei weefsels -, maar verder rondkijkend werd ik
er steeds meer ingezogen. Terugkijken op de hele reis vond ik dit, qua
weefinnovatie en creativiteit de allermooiste plek. In Michelin-gids
termen uitgedrukt: drie sterren: Vaux le voyage. Ik heb dingen gekocht
van wilde zijde, van Tussar zijde, ikat katoen enz. We zijn er uren
geweest. Bij thuiskomst hebben wij met 5 mensen onze schatten op 1
kamer aan elkaar geshowd; geweldig!
Annechien
Vijayawada: straatkinderen, 2003
Vandaag was een emotionele dag. Ik vond het erg spannend om naar het
straatkinderenproject, SKCV, te gaan, mede omdat we het geld dat
opgehaald was op de Landelijke Dag van de Federatie Landelijk
Weefkontakt zouden overhandigen. Mia had er wel veel over verteld, maar
het is toch anders als je het met eigen ogen ziet. Het was erg
ontroerend hoe werden ontvangen. Met grote spandoeken werden de wevers
uit Nederland welkom geheten. Zowel in het Engels als het Nederlands.
De kinderen zaten op de veranda in rijen op ons te wachten. Allemaal
schattige meisjes vanaf 4 jaar. Leuke positieve kinderen. Ook de
leerkrachten waren heel aardig. Verder werden we onthaald op een kopje
thee en kregen we een rondleiding door het gebouw. De kinderen kregen
les in Engels, Telugu (hun eigen taal) en rekenen. Ze lieten vol trots
hun schriftjes zien en wij moesten onze namen erin schrijven. Dikke
pret. Ook het trainingscentrum voor de jongens was zeer interessant.
Alles zag er zo verzorgd uit en de kinderen zo trots en zelfbewust. In
het Kinderdorp werden we weer rondgeleid door de school. Hun speelse
manier van leren sprak me erg aan. En weer zag alles er prachtig uit.
Ons werd een feestelijke lunch aangeboden, geserveerd door de kinderen.
Erg lekker. Na een Nederlandse video over het centrum en een gesprek
met de oprichter ervan maakte alles compleet.
Zeer onder de indruk van het werk daar gingen we op weg naar het
Weaver's Service Centre. Ook daar werden we erg vriendelijk ontvangen.
Men liet ons de weefsels en ontwerpen zien die er gemaakt worden. Deze
ontwerpen zijn gratis beschikbaar voor de wevers in de omtrek. Verder
kregen we uitleg over het stoffenprint proces en de verfmethodes. Het
is allemaal veel te veel om te beschrijven. Het was een fantastische en
zeer indrukwekkende dag.
Rika
Mangalagiri, 2003
Ruim een week nu in India. En wat hebben we al veel indrukken van dit
land. Door de bezoeken aan de weversdorpjes kom je meer in contact met
de mensen, met hun wijze van wonen, werken, waar je anders als toerist
in India minder makkelijk mee zou kennis maken.
Een dag als vandaag, vroeg op, de bus in, en rijden naar het
weversdorp. Onderweg zie je al zoveel, zoveel beelden: mensen die hun
huis schoonmaken, hun tandenpoetsen, aan het werk zijn, op de bus
wachten. Dan in het dorp, overal in de 'straten' worden de kettingen
klaargemaakt. Kettingen van ruim 20 meter lang, in alle kleuren. Vele
handen zijn er mee aan het werk.
Het stijven van de ketting met rijstepap en kokosolie. Dit wordt in
speciale werkplaats gedaan, de kettingen worden besproeid en bewerkt
met borstels. Beide kanten van de ketting worden gedaan. Het weer
oprollen van de ketting. Boeiend om te zien. Dan de werkplaatsen waar
de weefgetouwen staan opgesteld, ook hier de pedalen, zeg maar het
onderstel van het weefgetouw, verdiept in de grond. In een ruimte van
ca. 50 vierkante meter staan wel 9 getouwen. En op elk getouw een
weefsel, met de prachtige randen en kleuren voor de sari.
We worden door de mensen heel vriendelijk en enthousiast ontvangen. Het
hele dorp loopt uit. Het lijkt wel feest. Zeker nadat we allemaal een
zijden sari hebben gekocht. We krijgen een concert van 4 blazers, hard
en vals, maar ontzettend leuk. En iedereen wil op de foto. Wat een
mooie gelegenheid om deze mensen met hun kleurrijke kleding te mogen
fotograferen. We hebben ook heel veel van het weefproces d.m.v. foto's
vastgelegd.
Het bezoek aan de pindapellerij, allemaal handwerk, ongelooflijk. Zoals
heel veel in India handwerk is.
Een verfrissing direct uit de kokosnoot.
Het bezoek aan de ververij. Het kloppen van de strengen, om ervoor te
zorgen dat de verf wordt opgenomen. Verbaasd dat het werkelijke
verfproces van de garens zo kort is. En wat een zwaar werk.
Dan bezoek aan de tempel, een mooie plek, de rust, het uitzicht over
het landschap. Even op adem komen en genieten. Een kudde geiten die
langskomt, op de schouder van de hoeder een pasgeborene.
Een korte wandeling naar de boot die voor ons klaar ligt. Mooi stuk
langs de vele bananenbomen, de talrijke groene trossen die je ziet.
Onderweg: een man die mij waarschijnlijk heeft zien roken wil een
sigaar. Ik geef hem er één. Hij wil mij één van zijn sigaren,
tabaksblad dat nog gerold moet worden, geven. Een korte ontmoeting op
deze weg. Een kleine kennismaking met India. Maar heel leuk en
waardevol.
De uitstekende lunch die er was, de rust op het water. Ontspannen.
En dit is maar een dag, met maar een aantal indrukken beschreven. Zo
gaat het elke dag, heel intens en heel veel te beleven.
Tot nu toe een prachtige reis.
Gea
Dimirisena
Als we 's morgens bij het kleine reisbureautje in Puri arriveren staat
onze gids voor vandaag ons al breed lachend op te wachten. Pulak
Mohanty, directeur van het reisbureautje is tevens onze gids voor
vandaag. De reis zal naar Dimirisena gaan, een plaats op ongeveer 30
km. vanaf Puri, in Orissa. We zullen hier gaan genieten van een
uitvoering van een klassieke tempeldans.
Pulak is trots op zijn afkomst, zijn volk, zijn gewoonten en zeker op
India. Hij wil ons oh zo graag laten delen in zijn liefde voor alles
wat zich in zijn land afspeelt. De reis begint en we vertrekken met de
bus richting onze bestemming. De weg erheen zal, naar we later
ontdekken, 2 uur in beslag nemen. We rijden langs prachtige rijstvelden
en door mooie feeërieke dorpjes. De weg erheen bestaat uit een verhard
zandpad met vele kuilen en gaten. Bij iedere tegenligger moeten er
halsbrekende toeren uitgehaald worden om te kunnen passeren.
Fotograferen is onmogelijk in verband met de op en neer hotsende bus.
Af en toe helt de bus vervaarlijk over maar de reis verloopt
voorspoedig.
We worden in het dorp welkom geheten en worden naar een lemen huisje
gebracht waar we ons tegoed doen aan kokosnotenmelk, om de beurt want
er zijn maar 4 bekers. Ondertussen beginnen de dansers zich klaar te
maken. De jongens zitten allen op een school die in het dorp gevestigd
werd door een meester in de klassieke tempeldans. Zijn studenten
variëren van 6 tot 16 jaar en hebben allen lang haar wat opgestoken kan
worden. Het kostuum bestaat uit een sari en enkelbandjes met belletjes.
De jongens worden geschminkt als meisjes. We vragen Pulak waarom er
geen meisjes dansen? Pulak vertelt ons dat meisjes als ze gaan
menstrueren onrein zijn en dan zou de tempel steeds gereinigd moeten
worden. Jongens hebben hier natuurlijk geen last van.
Het aankleden duurt nog even voort en een aantal van ons gaat even op
een muurtje buiten de tempel zitten en kijkt naar de activiteiten die
zich in de plaatselijke vijver afspelen. Een oude man is zich aan het
wassen in het water en wast gelijk zijn kleding mee. Na het bad doet
hij een andere omslagdoek om en drinkt tot slot nog een slok water uit
dezelfde vijver. Pulak komt ons halen en we mogen op gevlochten matten
binnen de tempelmuren gaan zitten.
De muzikanten beginnen een meeslepend melodietje te spelen en de
getransformeerde jongens beginnen hun dansvoorstelling. Gracieus en
lenig bewegen ze zich over het geïmproviseerde podium (een gevlochten
mat) en stampen daarbij herhaaldelijk met hun voeten waardoor de
belletjes geluid geven. Wat zijn de jongens lenig en beweeglijk. Met
handen en voeten vertellen ze ons hun verhaal en voeren daarbij
verschillende acrobatische toeren uit. Het is fysiek enorm zwaar en
moeilijk. Soms lijken het wel slangenmensen of Chinese circusartiesten.
Na het dansen begint er een tromgeroffel bij de ingangspoort van de
tempel. We blijven met zijn allen staan kijken en alle dorpskinderen
voegen zich onder ons. Kleine meisjes torsen hun nog kleinere broertjes
of zusjes en vergapen zich aan ons net zoals wij ons aan hen vergapen.
Na afloop worden we weer naar het lemen huisje gebracht waar we met
zijn allen op een rij tegen de muur mogen plaats nemen op wederom
matten. Voor ons worden grote bananenbladeren gelegd waarop men hoopjes
eten voor ons neerlegt. Ze hebben zo hun beste gedaan maar helaas mogen
we hun water en hun heerlijk ogende rauwkost niet nuttigen. We vragen
Pulak toch vooral dit duidelijk te maken aan de dorpsbewoners zodat ze
begrijpen dat we hun goede bedoelingen wel op prijs stellen maar dat
onze westerse magen dit niet verdragen kunnen. Dan is het tijd om
afscheid te nemen van dit liefelijke dorpje met zijn aardige mensen en
weer op Puri aan te gaan. Onderweg terug passeren we de 2 muzikanten
samen op één fiets. De voorstelling is voorbij, het dagelijkse leven
wacht hen weer. Even proeven aan de Indische traditie en blij zijn dit
te hebben mogen meemaken.
Anneke
Kolkata, Weavers' Service Centre en Sasha Foundation, 2004
De laatste hele dag in India was een heel bijzondere. Behalve ontwerpen
en weven werd er in het WSC ook kalamkari (block print) gemaakt, niet
op stof maar op een stuk karton. Nu durfde ik te vragen of ik ook een
keer mocht! De referentiepunten van het stempelblok zijn links onder -
rechts onder - links boven. Dan 2 klappen op het middendeel, één klap
op het voorstuk en nog één klap op het midden. En opnieuw ininkten. De
viscositeit van de verf is heel bepalend voor een goede druk. De
verfranden zijn eerst dik aan de buitenranden, maar na 10/20 sec
vloeien die weg in de eigen kleur. De drukkers zullen de verf wel op
het gevoel maken en niet zulke ingewikkelde apparaten gebruiken als ik
vroeger heb bedacht om de balatumdruk goed te laten verlopen.
Dan wordt er ook nog gezeefdrukt, eigenlijk zoals wij het ook doen: met
lichtgevoelig materiaal, een lichtbak, een donkere kamer en een grote
bak met stromend water om je zeef verfvrij te maken.
Na enkele omzwervingen van eten en winkelen komen we bij Sasha terecht.
Daar zitten midden in de winkel 3 BORDUURSTERS. Ik ga bij ze zitten en
mag meedoen. Ze werken in een ring , maken een contourtekening. De
tekening wordt in rijgsteek omgewekt, daarna beginnen ze vanuit het
midden met het opvullen van het patroon, in wisselende rijgsteken soms
flanelsteken. Hun variaties in reliëf met de eenvoudige rijgsteek is
bijzonder en zeer vindingrijk. De gelijkmatigheid, snelheid en
nauwkeurigheid in steken is verbluffend. Bij het tikken van dit verhaal
word ik er nog stil van.
Mijn 'juf' doet het voor en geeft aanwijzingen en knikt als het goed
gaat. Bij mijn missers doet ze een paar steken voor. Gelukkig heb ik
nog een klein lapje in mijn rugzak, waarop ik al wat gewerkt had, zodat
ik haar kastjes steken en andere samentrekkingen kan leren. Zo oefenen
we elkaars technieken. Ik zou wel 3 dagen willen blijven. Mirjam en
Ineke zij zo lief in de winkel een lap te zoeken in deze
borduurtechniek. Ze vinden er 2. Bij het zien van de ene zegt mijn juf,
dat zij die heeft gemaakt. Dan is het niet moeilijk kiezen welke ik
kopen zal. Nu hangt dit meesterstuk hier in de kamer en elke keer zie
ik nog wat anders en wordt de bewondering voor deze borduursters steeds
groter.
Zo was één van de laatste dagen van deze India vakantie er weer een met
een gouden rand. Deze keer was de rand extra breed en dik.
Kun
Brunssum, 2003
Ik heb al mijn foto's mooi ingeplakt en een aardig lapje als hoes om de
lelijke klapper genaaid. Tevreden, met een kopje zwarte koffie, zit ik
de foto's te bekijken en nogmaals te bekijken. Wat een prachtige foto's
en wat een geweldige reis. Heel veel mooie dingen hebben we gezien. Je
kunt het geloven of niet: ik krijg zelfs een beetje heimwee.
De eerste dagen liep ik over van de verhalen, natuurlijk ook over hoe
arm en vies het er was. Maar nu ik naar de foto's kijk, zie ik
stralende en mooie mensen die een heel open en gelukkige indruk maken
en langzaam groeit bij mij het gevoel nog eens terug te willen gaan.
Eén foto daar ben ik een beetje gek op, steeds sla ik de pagina open om
weer te kijken: een jonge vader met baby, wat een uitstraling!
De eerste dagen in India dacht ik dat ik op een andere planeet was. Ik
vond het vies, het stonk en er waren te veel mensen. 'Nooit meer!'
dacht ik. Maar langzaam begon ik te wennen. Het was helemaal niet meer
vies en het rook heerlijk naar Indiase kruidenmix. De mensen benaderden
ons heel vriendelijk en stralend wilden ze heel graag op de foto.
Overal om je heen zie je in nisjes, tempeltjes en tempels hun
kleurrijke goden, versierd met bloemen en offergaven. De mensen zelf
lijken op goden, vooral als ze ja knikken. Dan wiebelt zachtjes hun
hoofd (voor ons is het of ze nee schudden). Ik vond het zo'n mooie
beweging dat ik probeerde hen zoveel mogelijk ja te laten knikken. Het
zijn mooie mensen. Ik zie het weer met het bekijken van de foto's. Zo
elegant: de vrouwen in hun sari's.
En dan de weversdorpen. Duivelskunstenaars zijn het. Primitieve
weefgetouwen waar de mooiste en ingewikkeldste zijden en katoenen
lappen vanaf komen. Ketting scheren? Geen probleem: 50 meter door het
hele straatje en iedere bewoner kijkt toe of helpt mee. Moet je mij
zien. Vijf meter ketting en ik raak, als een spin in haar web,
verstrikt in de draden. Gelukkig woont dicht bij mij een lieve weefster
die mij dan komt bevrijden.
Maar wij hebben ook ons best gedaan. Enthousiast hebben we de wevers de
hemel in geprezen en heel wat lappen zijn in de extra aangeschafte
koffers en tassen verdwenen. Gesteund hebben we ze, reken maar!
Vorige week was ik jarig. Ik heb mijn familie uitgenodigd en
getrakteerd op - jazeker!- Indiase Tandoor rijst en Madras rijst van
Knorr, maar met zelfgemaakte raitha. Lekkeeer !!!, je zult het niet
geloven van degene die na twee dagen rijst eten in India gillend vroeg
om een omeletje. Ook lekker!
Phiel
ga terug naar vorige pagina
>>>>
ga terug naar eerste
reisdagboekpagina >>>>
